خیابان آربات قدیم مسکو

در قلب پایتخت روسیه، خیابانی وجود دارد که نفس تاریخ در آن جریان دارد؛ خیابان آربات قدیم، یا همان «آربات» که مسکویی‌ها با عشق از آن یاد می‌کنند. این خیابان سنگ‌فرش‌شده، یکی از قدیمی‌ترین و خاص‌ترین معابر مسکو است که در گذر زمان، از یک محله ساده کارگری به پاتوق اشراف، روشنفکران و هنرمندان بزرگ روس بدل شده است. روزی خانه‌ صنعت‌گران دربار بود، روزی دیگر محل زندگی نویسندگان و اندیشمندانی که فرهنگ و سیاست روسیه را شکل دادند. حالا اما آربات با کافه‌های دنج، نقاشان خیابانی، گالری‌ها و فروشگاه‌های سنتی‌اش، مقصدی است پر از رنگ و روایت. اینجا جایی‌ است که می‌توانید تنها با چند ساعت قدم‌زدن، هم‌زمان تاریخ، هنر و زندگی روزمره مسکو را لمس کنید. در این مطلب با خیابان آربات قدیم مسکو آشنا می‌شوید.

خیابان آربات قدیم مسکو کجاست و چطور به آنجا برویم؟

خیابان آربات در قلب تاریخی مسکو واقع شده و یکی از معروف‌ترین معابر پیاده‌روی این شهر است. دسترسی به این خیابان بسیار ساده است و با وسایل مختلف حمل‌ونقل عمومی یا حتی پیاده‌روی قابل انجام است.

• مترو: راحت‌ترین راه برای رسیدن به آربات، استفاده از مترو مسکو است. اگر قصد دارید از سمت غربی وارد شوید، ایستگاه Smolenskaya (خط آبی) را انتخاب کنید و اگر می‌خواهید از سمت شرقی شروع کنید، ایستگاه Arbatskaya (خط آبی) مناسب شماست. هر دو ایستگاه فاصله‌ بسیار کمی تا خود خیابان دارند.
• اتوبوس و ترولی‌بوس: تعدادی از خطوط اتوبوس و ترولی‌بوس در نزدیکی آربات توقف دارند. بهتر است قبل از حرکت، مسیرهای به‌روز را بررسی کنید چون ممکن است بسته به فصل یا ترافیک تغییر کنند.
• تاکسی یا ماشین شخصی: اگر با خودرو سفر می‌کنید یا تاکسی می‌گیرید، دقت کنید که خیابان آربات ماهیت پیاده‌رو دارد و پارکینگ اطراف آن محدود است. استفاده از اپلیکیشن‌های مسیر‌یاب در اینجا بسیار مفید خواهد بود.
• دوچرخه: مسکو سرویس دوچرخه‌اشتراکی دارد. در روزهای خوش‌آب‌وهوا، می‌توانید با کرایه دوچرخه خودتان را به آربات برسانید. معمولا ایستگاه‌های پارک دوچرخه در اطراف این خیابان وجود دارند.
• پیاده‌روی: اگر محل اقامتتان در مرکز شهر باشد، قدم‌زدن تا آربات یکی از بهترین انتخاب‌هاست. این منطقه به بسیاری از جاذبه‌های اصلی شهر متصل است. برای اینکه اقامتتان هم به این تجربه نزدیک باشد، بهتر است از قبل نگاهی به گزینه‌های قیمت هتل‌های مسکو بیندازید و هتلی در نزدیکی این خیابان انتخاب کنید.

تاریخچه خیابان آربات قدیم؛ از جاده‌ای گلی تا خیابانی برای روشنفکران

خیابان آربات قدیم نام خود را از منطقه تاریخی آربات در غرب کرملین گرفته؛ جایی که در قرن پانزدهم هنوز بیرون از مرزهای شهر مسکو بود و ابتدای جاده‌ای باستانی به‌سوی شهرهای موزایسک و اسمولنسک به‌حساب می‌آمد. با آغاز بازسازی‌های شهر توسط ایوان سوم، این ناحیه به سکونتگاه صنعتگرانی بدل شد که در اصطبل‌های سلطنتی کار می‌کردند. خیابان اصلی آن زمان «وزدویژِنکا» نام داشت، اما در میان مردم، به همان نام آربات شناخته می‌شد.

در پایان قرن شانزدهم، خیابان آربات به شکلی که امروز می‌شناسیم شکل گرفت: از دروازه‌های آربات در دیوارهای قلعه White City تا میدان اسمولنسکایا در حلقه باغ‌های مسکو. منطقه‌ای که بین این دو نقطه قرار داشت، به خاطر خانه‌های چوبی‌اش به نام «اسکوردوم» معروف شده بود. در قرن هفدهم، سمت چپ خیابان را صنعتگران درباری پر کرده بودند و سمت راست آن مقر سربازان استرلتسی بود که توسط ایوان مخوف پایه‌گذاری شده بودند.

با منحل شدن نیروهای استرلتسی در اواخر قرن هفدهم و دو آتش‌سوزی بزرگ در سال‌های ۱۷۳۶ و ۱۸۱۲، آربات تغییر چهره داد و به خیابان سکونت اشراف مسکو تبدیل شد. عمارت‌هایی با سبک امپراتوری و کلاسیک، با یک یا دو طبقه و باغ‌های کوچک، جایگزین خانه‌های سوخته شدند. خانواده‌هایی چون تولستوی، شِرمتیِف، دولگوروکی، گولیتسین و تروبِتسکوی در این خیابان ساکن شدند و هویت اشرافی آربات را شکل دادند.

در اواخر قرن نوزدهم، خیابان آربات دیگر تنها خانه اشراف نبود؛ بلکه به پاتوق روشنفکران و اهل فرهنگ بدل شد. نویسندگان، موسیقی‌دانان، دانشگاهیان و مسئولان دولتی در کنار هم زندگی و کار می‌کردند و خیابان آربات را به نقطه تلاقی ایده‌ها، سبک‌ها و جریان‌های فکری بدل کردند. این خیابان هنوز هم پر از رد پای همین فرهنگ‌سازی‌هاست و بدون شک جایگاه ویژه‌ای در میان دیدنی‌های روسیه دارد.

آربات قدیم در دوران شوروی؛ از خاموشی تا بازآفرینی

با آغاز حکومت استالین، فضای تاریخی و زنده خیابان آربات به‌شدت تحت تاثیر قرار گرفت. بسیاری از عمارت‌های اشرافی تخریب شدند تا جای خود را به ساختمان‌های جدید بدهند و باقی‌مانده‌ها نیز به کمونالکا یا همان آپارتمان‌های اشتراکی تبدیل شدند. بناهای رنگارنگ خیابان، به رنگ خاکستری یکنواخت درآمدند. در حالی که در دوره سیاست اقتصادی نوین (NEP) بین سال‌های ۱۹۲۱ تا ۱۹۲۸، فعالیت کسب‌وکارهای محلی ادامه داشت، اما با ملی‌سازی دوباره اقتصاد توسط استالین در سال ۱۹۲۸، روح پرشور آربات نیز خاموش شد.

در دهه ۱۹۶۰، با ساخت بزرگراه آربات جدید (Novy Arbat)، فرصتی برای بازسازی خیابان آربات قدیم فراهم شد. در دهه‌های ۷۰ و ۸۰ میلادی، پروژه‌ای برای تبدیل این خیابان از یک مسیر اتومبیل‌رو به خیابانی تماما پیاده‌راه کلید خورد. در این بازسازی، به هر خانه به‌عنوان اثری مستقل توجه شد. نمای ساختمان‌ها بازسازی و رنگ‌آمیزی شدند، کف خیابان با آجرهای خاص و سنگ‌فرش‌های سنتی پوشانده شد و چراغ‌های خیابانی با سبک قدیمی، حال‌وهوایی نوستالژیک به فضا بخشیدند.

در سال‌های پایانی دوره شوروی و به‌ویژه پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، آربات قدیم جانی دوباره گرفت. کافه‌ها، مغازه‌ها، هنرمندان خیابانی و نوازندگان دوباره به خیابان بازگشتند و آربات را به یکی از پاتوق‌های اصلی گردشگری مسکو تبدیل کردند. هرچند بخش‌هایی از اصالت تاریخی آن از بین رفته، اما قدم‌زدن در این خیابان وسیع و پرشور، با آن همه ردپا از تاریخ، فرهنگ، و زندگی شهری روسیه، هنوز هم از جذاب‌ترین تجربه‌هایی است که می‌توان در سفر با یک تور روسیه تجربه کرد.

چه چیزهایی در خیابان آربات و اطراف آن ببینیم؟ مسیر پیشنهادی یک پیاده‌روی جذاب

خیابان آربات یکی از زنده‌ترین و متنوع‌ترین خیابان‌های مسکو است که در آن می‌توانید هر چیزی را تجربه کنید؛ از کافه‌ها و فروشگاه‌های سوغاتی گرفته تا نقاشان خیابانی، موزه‌ها، کتاب‌فروشی‌های هنری و هتل‌های دنج. این خیابان نه‌فقط محلی برای قدم‌زدن، بلکه مسیری برای لمس فرهنگ و تاریخ روسیه است.

مسیر پیشنهادی این پیاده‌گردی، بر اساس نقشه رسمی کمیته گردشگری و مهمان‌نوازی شهر مسکو طراحی شده و علاوه بر خود خیابان آربات، به کوچه‌ها و خیابان‌های اطراف نیز می‌پردازد؛ جایی که بناها، مجسمه‌ها و موزه‌های کمتر شناخته‌شده اما بسیار ارزشمند قرار گرفته‌اند.

طول مسیر تقریبا ۱.۵ کیلومتر است و بدون توقف در مکان‌های دیدنی حدود ۲ ساعت زمان نیاز دارد. این گشت، گزینه‌ای ایده‌آل برای کسانی است که علاقه‌مند به کشف لایه‌های تاریخی و هنری مسکو هستند. در پایان این مسیر، اگر زمان بازگشت فرا رسیده، بررسی گزینه‌هایی مانند بلیط مسکو تهران می‌تواند برنامه‌ریزی سفر را کامل‌تر کند.

1. ایستگاه مترو آرباتسکایا (خط ۳)

آغاز مسیر پیاده‌روی در خیابان آربات، از یکی از باشکوه‌ترین ایستگاه‌های متروی مسکو آغاز می‌شود: ایستگاه آرباتسکایا در خط ۳ (Arbatsko–Pokrovskaya). این ایستگاه که در سال ۱۹۵۳ افتتاح شد، درست بالای ایستگاه قدیمی‌تری ساخته شده که در جریان جنگ جهانی دوم آسیب دیده بود.

ایستگاه آرباتسکایا یکی از لوکس‌ترین و هنری‌ترین ایستگاه‌های مترو در مسکو به شمار می‌رود. این سازه در عمق ۴۱ متری زمین ساخته شده تا در صورت حمله هسته‌ای، به‌عنوان پناهگاه نیز قابل استفاده باشد. طراحی داخلی آن از عناصر سبک باروک مسکویی از جمله سنگ مرمر، کف‌پوش گرانیتی چندرنگ، طاق‌های بلند، لوسترهای باشکوه و گچ‌بری‌های گل‌دار بهره می‌برد.

ایستگاه آرباتسکایا یکی از طولانی‌ترین ایستگاه‌های متروی مسکو است و از همان ابتدا، حال‌وهوایی فاخر و تاریخی به مسیر آربات می‌بخشد. برای بسیاری از گردشگرانی که با پرواز تهران مسکو وارد این شهر می‌شوند، بازدید از چنین ایستگاه‌هایی خود بخشی از تجربه‌ی منحصربه‌فرد مسکو است.

2. ساختمان پذیرش دولت فدراسیون روسیه (خانه آرسنی موروزوف)

در ادامه مسیر و پس از خروج از ایستگاه مترو آرباتسکایا، در خیابان Vozdvizhenka شماره ۱۶، با یکی از خاص‌ترین و عجیب‌ترین ساختمان‌های مسکو روبه‌رو خواهید شد: ساختمان پذیرش دولت فدراسیون روسیه که بیشتر با نام خانه آرسنی موروزوف شناخته می‌شود.

این عمارت در اواخر قرن نوزدهم ساخته شد و ترکیبی چشم‌گیر از سبک‌های معماری متنوع را در خود جای داده است؛ از آرت نوو و اکلکتیسیسم گرفته تا تزئینات عربی که حاصل سفرهای آرسنی موروزوف، تاجر معروف روس، به اسپانیا و پرتغال بوده است. تاثیر سبک معماری آنتونی گائودی در طراحی این بنا کاملا مشهود است، به‌حدی که طراح آن، معمار مشهور روسی فئودور اشختل، لقب «گائودی روس» را از آن خود کرده بود.

جالب است بدانید مردم محلی اعتقاد دارند اگر کسی بتواند مجسمه اژدهای پنهان‌شده روی دیوار این ساختمان را پیدا کند، در طول سال خوش‌شانس خواهد بود! این عمارت در سال ۲۰۰۶ بازسازی شد و امروزه میزبان دیدارهای رسمی، دیپلماتیک و کنفرانس‌های بین‌المللی است. بازدید از این نقطه‌ی منحصربه‌فرد، به‌ویژه در تعطیلات بهاری، می‌تواند بخشی جذاب از برنامه‌ تور نوروز روسیه باشد که فرهنگ و معماری روسیه را از زاویه‌ای متفاوت به نمایش می‌گذارد.

3. سینما خودوژستنوی (Khudozhestvenny) – میدان آرباتسکایا، شماره ۱۱

در مسیر پیاده‌روی به سمت میدان آرباتسکایا، یکی از کهن‌ترین و نمادین‌ترین سینماهای روسیه در مقابل چشم ظاهر می‌شود: سینما خُودوژستنوی. این ساختمان تاریخی که در ابتدا به‌عنوان سالن تئاتر نیز فعالیت می‌کرد، در سال ۱۹۰۹ افتتاح شد و در آن زمان گنجایش ۹۰۰ نفر را داشت.

سینمای خُودوژستنوی جایگاه ویژه‌ای در تاریخ فرهنگی روسیه دارد. این مکان به‌نوعی «کلیسای سینمایی» برای روشنفکران اوایل قرن بیستم به‌شمار می‌رفت؛ جایی که نخبگان ادبی، هنری و سیاسی گرد هم می‌آمدند. در همین سالن، نخستین فیلم صدادار شوروی با نام «راه زندگی» (۱۹۳۱، نیکولای اک) نمایش داده شد. همچنین شاهکار انقلابی و جهانی «رزم‌ناو پوتمکین» اثر سرگئی آیزنشتاین نیز برای اولین بار در همین سالن اکران شد.

این سینما، با تمرکز ویژه بر سینمای دولتی، در سال ۲۰۱۴ برای بازسازی بسته شد و پس از نوسازی‌های اساسی، اکنون به‌عنوان یک مجموعه مدرن با چند سالن نمایش فعالیت می‌کند. برای علاقه‌مندان به فرهنگ، هنر و سینما، بازدید از این سینما بخشی ارزشمند از تجربه‌ حضور در خیابان آربات است. اگر این مقصد در لیست سفر بعدی قرار دارد، بررسی گزینه‌های خرید تور اروپا ترکیب خوبی از فرهنگ شرق و غرب را در یک سفر منحصر‌به‌فرد فراهم می‌کند.

4. ورودی ایستگاه مترو آرباتسکایا (خط ۴)

علاوه بر ایستگاه متروی آرباتسکایا در خط ۳، ایستگاه دیگری با همین نام اما در خط ۴ (Filyovskaya) نیز وجود دارد که تنها چند متر دورتر قرار گرفته است.

این ایستگاه در سال ۱۹۳۵ ساخته شد و امروزه نسبت به نسخه خط ۳، تردد کمتری دارد. لابی آن به شکل ستاره پنج‌پر طراحی شده که یکی از نمادهای اصلی متروی مسکو است. نمای بیرونی ایستگاه نیز خاص و چشم‌گیر است، با ترکیبی از رنگ قرمز غالب و تزیینات سفیدرنگ که آن را در محیط شهری برجسته می‌کند.

در تصویر زیر، از چپ به راست، می‌توانید سینمای خودوژستنوی، در میانه ایستگاه مترو آرباتسکایا (خط ۴)، و در سمت راست نمازخانه بوریس و گلب مقدس را مشاهده کنید. این ترکیب، منظره‌ای تاریخی و فرهنگی از قلب آربات را پیش چشم می‌گذارد.

5. نمازخانه بوریس و گلب مقدس – میدان آرباتسکایا، شماره ۴

نمازخانه بوریس و گلب مقدس در سال ۱۹۹۷ ساخته شد، نه‌چندان دور از جایی که در گذشته، نمازخانه‌ای قدیمی وجود داشت که در دوران شوروی تخریب شده بود. ساخت این بنا نمادی از بازگشت تدریجی مظاهر مذهبی به بافت شهری مسکو پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی است.

این نمازخانه کوچک، اگرچه در مقایسه با ساختمان‌های اطراف ساده‌تر به‌نظر می‌رسد، اما نمونه‌ای از تنوع معماری در محدوده آربات است؛ جایی که سازه‌های اشرافی، تاریخی، هنری و مذهبی، در کنار هم هویتی منحصربه‌فرد به این منطقه بخشیده‌اند.

6. رستوران پراگ – خیابان آربات، شماره ۲

از میدان آرباتسکایا که وارد خیابان آربات می‌شوید، در همان ابتدای مسیر، یکی از نمادهای تاریخی و فرهنگی این خیابان قرار دارد: رستوران پراگ. این رستوران از سال ۱۸۷۲ فعالیت خود را آغاز کرد و در طول دهه‌ها، به پاتوق بسیاری از نویسندگان و هنرمندان مشهور روس از جمله آنتون چخوف، لئو تولستوی و ایوان بونین تبدیل شد. شهرت این مکان، بیش از هر چیز، به‌خاطر غذاهای خاص و منحصربه‌فردش بود.

پس از انقلاب، رستوران به یک آشپزخانه عمومی تبدیل شد، اما در سال ۱۹۵۴ دوباره با چهره‌ای لوکس بازگشایی شد. نام آن نیز از کیک معروف «پراگ» گرفته شده است. این مکان در فاصله سال‌های ۱۹۹۵ تا ۱۹۹۷ بازسازی شد و نورپردازی شبانه‌اش توجه بسیاری از عابران را جلب می‌کرد. با این حال، از سال ۲۰۱۸ و پس از حراج عمومی، بسته شده و در صورت نهایی‌شدن برنامه‌ها، قرار است به موزه‌ای در مورد تاریخ خودش تبدیل شود.

در ادامه مسیر خیابان آربات و در نخستین تقاطع سمت راست، معماری عجیب و متفاوت رستوران گرجی «ژِناتسواله» نظر رهگذران را جلب می‌کند. کمی جلوتر، درست پس از رسیدن به یک شعبه از استارباکس، تصویری بزرگ از چهره مارشال ژوکوف (یکی از فرماندهان بزرگ ارتش شوروی در جنگ جهانی دوم) بر دیوار ساختمانی در سمت راست دیده می‌شود؛ یادبودی ماندگار از یکی از چهره‌های تاثیرگذار تاریخ نظامی روسیه.

7. تئاتر آکادمیک دولتی واخ‌تانگوف – خیابان آربات، شماره ۲۶

در میانه‌های خیابان آربات، یکی از شناخته‌شده‌ترین و پرافتخارترین بناهای این خیابان قرار دارد: تئاتر آکادمیک دولتی واخ‌تانگوف. این تئاتر در سال ۱۹۲۱ تاسیس شد و در جریان حملات هوایی جنگ جهانی دوم در سال ۱۹۴۱ تقریبا به‌طور کامل تخریب شد. بنای جدید آن بین سال‌های ۱۹۴۶ تا ۱۹۴۷ ساخته شد و در سال ۲۰۱۱ نیز به‌طور کامل مرمت گردید. سالن اصلی این مجموعه ظرفیت ۱,۰۵۵ نفر را دارد.

تئاتر واخ‌تانگوف در طول تاریخ خود میزبان اجراهای برجسته و خلاقانه‌ای بوده و به‌عنوان یکی از بهترین سالن‌های نمایشی مسکو شناخته می‌شود. در کنار اجراهای صحنه‌ای، موزه‌ای نیز درباره تاریخ تئاتر و بنیان‌گذارش در این مجموعه فعال است. همچنین در پلاک شماره ۲۴ کنار تئاتر، فضایی به سبک کافه‌تئاتر وجود دارد که تجربه‌ای صمیمی‌تر از تئاتر را برای علاقه‌مندان فراهم می‌کند.

مقابل این تئاتر، می‌توان مجسمه-فواره شاهزاده خانم توراندوت را دید؛ ترکیبی از برنز و گرانیت که در سال ۱۹۹۷ نصب شد. این اثر هنری به نمایشنامه معروف توراندوت اثر کارلو گوتسی ادای احترام می‌کند؛ نمایشی که نخستین‌بار با موفقیت در همین تئاتر روی صحنه رفت و بعدها در قالب اپرای ناتمام «توراندوت» اثر جاکومو پوچینی نیز اجرا شد. در این مجسمه، شاهزاده رقصان با رنگ طلایی پوشیده شده و حس خیال‌انگیز صحنه را به فضای شهری منتقل می‌کند.

8. خانه مرکزی بازیگر – خیابان آربات، شماره ۳۵

درست روبه‌روی تئاتر واخ‌تانگوف، بنای قابل توجهی به چشم می‌خورد: خانه مرکزی بازیگر که در آدرس خیابان آربات شماره ۳۵ واقع شده است. این ساختمان بین سال‌های ۱۹۱۳ تا ۱۹۱۴ به‌عنوان یک مجتمع آپارتمانی ساخته شد (معروف به آپارتمان‌های A.T. Filatova و Y.M. Filatov) و در آن زمان، به‌دلیل ابعاد و ارتفاعش، به‌نوعی آسمان‌خراش دوران خود در مسکو به‌شمار می‌رفت.

امروزه این ساختمان با کاربری فرهنگی کاملا به‌روزرسانی شده و به مرکزی برای برگزاری نشست‌های هنری، اجراهای تئاتری و کارگاه‌های بازیگری تبدیل شده است. همچنین در طبقه همکف آن، یک سالن ضیافت نیز فعال است که برای رویدادهای رسمی یا هنری مورد استفاده قرار می‌گیرد.

9. تئاتر درامای روبن سیمونوف – خیابان کالوخسین، شماره ۱۰

در ادامه مسیر، با یک انحراف کوتاه از خیابان آربات می‌توانید از بیرون به تئاتر درامای روبن سیمونوف در خیابان کالوخسین، شماره ۱۰ نگاهی بیاندازید. این تئاتر در ابتدا به‌عنوان یک استودیوی تئاتری پایه‌گذاری و در سال ۲۰۱۷ به‌طور کامل بازسازی شد. اگرچه بازدید از داخل مجموعه معمول نیست، اما نمای بیرونی آن ارزش توقفی کوتاه را دارد.

در همین حوالی و در تقاطع خیابان آربات شماره ۳۷ و خیابان کریووآرباتسکی، بنایی کاملا متفاوت و نمادین به چشم می‌خورد: دیوار تسوی، که به ویکتور تسوی، ستاره موسیقی راک روس و گروه معروفش Kino، اختصاص دارد. تسوی که در سال ۱۹۹۰ در تصادف رانندگی جان خود را از دست داد، همچنان یکی از چهره‌های ماندگار موسیقی معاصر روسیه به‌شمار می‌رود.

دیوار تسوی اکنون به مکانی فرهنگی و احساسی برای نسل جوان تبدیل شده است؛ جایی که می‌توان نقاشی‌ها، گرافیتی‌ها و پیام‌هایی را دید که به یاد ویکتور تسوی و ترانه‌هایش نوشته شده‌اند. این دیوار همچنان نماد نوعی شور و اعتراض هنری است و بخشی جدانشدنی از هویت خیابان آربات در دوران مدرن به‌شمار می‌آید.

10. خانه ملنیکوف – خیابان کریووآرباتسکی، شماره ۱۰

با ادامه مسیر در کوچه کریووآرباتسکی، به یکی از آثار برجسته معماری ساختارگرا در روسیه می‌رسید: خانه ملنیکوف. این بنا بین سال‌های ۱۹۲۷ تا ۱۹۲۹ ساخته شد و هم محل زندگی و هم استودیوی کاری کنستانتین ملنیکوف، معمار پیشرو و نوگرای شوروی بود.

خانه ملنیکوف با طراحی غیرمتعارف خود، هنوز هم نگاه‌ها را به خود جلب می‌کند. پنجره‌های شش‌ضلعی و ساختار استوانه‌ای آن، جلوه‌ای کاملا متفاوت از فضای معماری آربات ارائه می‌دهد. حتی اگر امکان بازدید داخلی فراهم نباشد، دیدن نمای بیرونی آن و باغ کوچک اطرافش، تجربه‌ای خاص است.

برای بازدید داخلی از این خانه، باید رزرو قبلی برای یک تور ۹۰ دقیقه‌ای با راهنما انجام شود. این بنا امروزه به‌عنوان یکی از شعبه‌های رسمی موزه آکادمی معماری اتحاد جماهیر شوروی شناخته می‌شود. اطلاعات بیشتر به وب‌سایت رسمی مراجعه کنید.

11. یادبود بولات اوکودژاوا – خیابان پلاتنیکوف

در مسیر بازگشت به خیابان آربات از طریق خیابان پلاتنیکوف، یکی از یادبودهای شاعرانه و صمیمی مسکو دیده می‌شود: یادبود بولات اوکودژاوا. این خواننده، شاعر و آهنگساز برجسته روس با اصالت گرجی، از چهره‌های محبوب فرهنگ معاصر روسیه به‌شمار می‌رود. این یادبود در سال ۲۰۰۲ نصب شد و اثر هنرمند معروف گئورگی فرانگولیان است.

ترکیب یادبود شامل دو قوس نیم‌دایره‌ای برنزی است که همچون دروازه‌ای به‌روی بازدیدکننده باز می‌شوند، دو نیمکت برای نشستن و تندیس اوکودژاوا به ارتفاع ۲.۵ متر در میان آن‌ها قرار گرفته است. فضای آرام و شاعرانه‌ محل نصب، باعث شده این یادبود تبدیل به مکانی دل‌نشین برای مکث، تامل و عکاسی در دل خیابان آربات شود.

12. کلیسای مبدل شدن ناجی بر ماسه‌ها – خیابان اسپاسوپسکوفْسکی، شماره ۴A

با یک گردش کوتاه به سمت خیابان اسپاسوپسکوفْسکی، می‌توانید یکی از کلیساهای قدیمی و کمتر شناخته‌شده‌ مسکو را از نزدیک ببینید: کلیسای مبدل شدن ناجی بر ماسه‌ها. این کلیسا قدمتی دارد که به اوایل قرن هجدهم بازمی‌گردد و در دوران شوروی، مانند بسیاری از بناهای مذهبی، تعطیل شده بود.

جالب است بدانید این کلیسا در یکی از آثار مشهور نقاشی نیز جاودانه شده است. تابلوی «حیاط مسکو» اثر واسیلی پولِنوُف (۱۸۷۸)، که در موزه دولتی هنر روسیه در سن‌پترزبورگ نگهداری می‌شود، تصویر دل‌نشینی از منطقه آربات را ارائه می‌دهد، زمانی که این محله بیش از آنکه بخشی از پایتخت باشد، حال‌وهوای روستایی داشت و کلیسای مبدل شدن ناجی نیز در پس‌زمینه آن پیداست. این کلیسا، با معماری ساده اما اصیلش، یکی از آخرین نشانه‌های مذهبی بازمانده از بافت قدیمی آربات است.

13. یادبود الکساندر پوشکین – میدان اسپاسوپسکوفْسکی

از کلیسای مبدل شدن ناجی که عبور کنید، در امتداد مسیر به میدان اسپاسوپسکوفْسکی می‌رسید؛ میدانی کوچک اما دل‌نشین که در آن یادبود الکساندر پوشکین، شاعر نامدار روس، قرار دارد. این مجسمه اثری است از مجسمه‌ساز یوری داینس و در سال ۱۹۹۳ نصب شده است. فضای سبز اطراف این یادبود، آرامش خاصی دارد و برای لحظاتی سکون و تامل در دل خیابان‌های پرجنب‌وجوش مسکو مناسب است.

در همین میدان و در پلاک شماره ۱۰، بنایی تاریخی قرار گرفته که اهمیت سیاسی ویژه‌ای دارد: خانه اسپاسو (Spaso House) که پیش‌تر با نام عمارت وْتُروف شناخته می‌شد. این ساختمان که بین سال‌های ۱۹۱۳ تا ۱۹۱۵ ساخته شد، از آن زمان تا به امروز، محل اقامت سفیران ایالات متحده آمریکا در روسیه است. طراحی داخلی این عمارت در زمان خود فوق‌العاده مجلل بوده و هنوز هم سقف بلند و چلچراغ عظیم شیشه‌ای روسی آن از جذابیت‌های معماری‌اش به‌شمار می‌رود.

14. آپارتمان یادبود الکساندر پوشکین – خیابان آربات، شماره ۵۳

در ادامه مسیر خیابان آربات و در شماره ۵۳، یکی از مهم‌ترین مکان‌های فرهنگی این خیابان قرار دارد: آپارتمان-موزه الکساندر پوشکین، شاعر، نمایشنامه‌نویس و رمان‌نویس بزرگ روس که به‌عنوان پدر ادبیات ملی روسیه شناخته می‌شود. او از فوریه تا مه سال ۱۸۳۱ در این خانه زندگی کرد؛ جایی که پیش از ازدواجش با ناتالیا گنچارووا مراسم خداحافظی مجردی‌اش را برگزار کرد و ماه‌عسل خود را نیز در همین مکان گذراند.

پوشکین، از چهره‌های شاخص جنبش رمانتیسم، در طول عمر خود در مکان‌های بسیاری زندگی کرده، اما این خانه جایگاه ویژه‌ای دارد. از مهم‌ترین آثار او می‌توان به نمایشنامه‌ «بوریس گودونوف» اشاره کرد. ورود به این آپارتمان-موزه یادبود که هر روز به‌جز دوشنبه‌ها باز است، ۳۵۰ روبل هزینه دارد. در این مجموعه، علاوه بر محل زندگی پوشکین و وسایل شخصی‌اش، اسناد، نامه‌ها، و فضاسازی‌هایی از مراسم ازدواج او نگهداری می‌شود. همچنین سالن‌هایی برای نمایشگاه‌های مرتبط با مسکو و روسیه قرن نوزدهم در این بنا فعال است.

علاوه‌براین باید به موزه بزرگ دیگری با نام مشابه اشاره کرد: موزه دولتی هنرهای زیبای پوشکین در خیابان Volkhonka شماره ۱۲، که هرچند به افتخار نام پوشکین نام‌گذاری شده، اما ارتباطی با خانه‌ او ندارد. این موزه که نزدیک کلیسای جامع مسیح منجی واقع شده، دومین موزه مهم روسیه در زمینه هنر اروپایی است و پس از آرمیتاژ در سن‌پترزبورگ جایگاه ویژه‌ای در دنیای هنر دارد.

15. یادبود الکساندر پوشکین و ناتالیا گنچارووا

در سال ۱۹۹۹ و هم‌زمان با دویستمین سالگرد تولد الکساندر پوشکین، یک تندیس برنزی زیبا از پوشکین و همسرش ناتالیا گنچارووا در مقابل آپارتمان-موزه‌ او در خیابان آربات نصب شد. این اثر هنری حاصل همکاری دو مجسمه‌ساز برجسته، الکساندر و ایگور بورگانوف است.

مجسمه با سبکی رمانتیک طراحی شده و روی پایه‌ای از گرانیت صیقلی قرار دارد. فضای اطراف آن، مکانی محبوب برای عکس گرفتن است، به‌ویژه برای زوج‌هایی که به نمادهای عاشقانه علاقه دارند. رسم جالبی هم در میان بازدیدکنندگان رواج دارد: مردم باور دارند که لمس کردن دستان این مجسمه برای خوش‌شانسی در عشق موثر است و باعث تقویت پیوندهای عاشقانه می‌شود.

16. آپارتمان یادبود آندری بلی – خیابان آربات، شماره ۵۵

در انتهای مسیر خیابان آربات، و در شماره ۵۵، یکی دیگر از مکان‌های فرهنگی مرتبط با ادبیات روسیه قرار دارد: آپارتمان یادبود آندری بلی، شاعر برجسته مکتب سمبولیسم در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم. این مکان نیز زیرمجموعه‌ای از موزه دولتی الکساندر پوشکین به‌شمار می‌رود.

آندری بلی در این خانه ۲۶ سال ابتدایی زندگی خود را سپری کرد و امروزه بازدیدکنندگان می‌توانند با آثار، زندگی‌نامه، یادداشت‌ها و فضای زندگی او از نزدیک آشنا شوند. همچنین در این آپارتمان، اجراهای هنری و موسیقی زنده نیز برگزار می‌شود که حال‌وهوای شاعرانه‌ای به فضا می‌بخشد. بازدید از این موزه همه‌روزه به‌جز دوشنبه‌ها امکان‌پذیر است و بلیت ورودی آن بین ۱۰۰ تا ۲۰۰ روبل قیمت دارد.

17. ساختمان وزارت امور خارجه روسیه – بولوار اسمولنسکی، شماره ۳۲/۳۴

در ادامه قدم‌زدن در خیابان آربات، از فاصله‌ای دور، آسمان‌خراشی عظیم و نمادین در افق دیده می‌شود؛ این ساختمان چیزی نیست جز وزارت امور خارجه فدراسیون روسیه که به‌عنوان نقطه‌ای باشکوه، پایان‌بخش این تور در آربات است.

این بنا یکی از هفت آسمان‌خراش معروف به «هفت خواهر استالین» است و جالب آن‌که، تنها بنایی از این مجموعه است که با ستاره شوروی تاج‌گذاری نشده است. ارتفاع آن به ۱۷۲ متر می‌رسد و دارای ۲۷ طبقه است. در بلندترین قسمت نمای آن، نشان بزرگ اتحاد جماهیر شوروی با ظرافت خاصی نصب شده است.

ساختمان وزارت خارجه بین سال‌های ۱۹۴۸ تا ۱۹۵۳ ساخته شد. با اینکه ورود به داخل این ساختمان برای عموم آزاد نیست، اما تماشای نمای بیرونی آن پس از پایان گشت خیابان آربات، تجربه‌ای شایسته و به‌یادماندنی خواهد بود. این آسمان‌خراش نه‌تنها جزئی از تاریخ معماری دوران شوروی است، بلکه نشان‌دهنده‌ی ابهت دیپلماتیک روسیه نیز محسوب می‌شود.

بهترین زمان بازدید از خیابان آربات در مسکو

بازدید از خیابان آربات در مسکو در تمام طول سال می‌تواند تجربه‌ای خاص و دل‌نشین باشد، اما اگر به‌دنبال بهترین زمان برای قدم‌زدن در این خیابان تاریخی هستید، ماه‌های اردیبهشت تا شهریور (مه تا سپتامبر) انتخابی ایده‌آل خواهند بود. در این بازه زمانی، آب‌وهوا معمولا معتدل و مطبوع است؛ شرایطی عالی برای پیاده‌روی، تماشای هنرمندان خیابانی، نوازندگان و فضای پرشور و زندگی‌بخش خیابان که آربات به آن شهرت دارد.

در فصل‌های بهار و تابستان، ساعات روشنایی روز طولانی‌تر است، که به بازدیدکنندگان این فرصت را می‌دهد تا بیشتر از کافه‌های فضای باز، فروشگاه‌های سوغاتی و معماری چشم‌نواز خیابان لذت ببرند. اگر ترجیح می‌دهید در زمانی خلوت‌تر به این مکان سفر کنید، اوایل بهار (اردیبهشت) و اوایل پاییز (شهریور) زمان‌هایی فوق‌العاده برای داشتن تجربه‌ای آرام‌تر بدون شلوغی گردشگران هستند.

از سوی دیگر، اگر به فضای زمستانی علاقه‌مند باشید، بازدید از آربات در ماه‌های سرد سال نیز جذابیت خاص خود را دارد. خیابان پوشیده از برف، تزئینات جشن‌های سال نو و سکوت خاص فصل سرما، حال‌وهوایی رمانتیک و متفاوت را رقم می‌زند. اگرچه هوا سردتر و روزها کوتاه‌تر هستند، اما زمستان مسکو با حال‌وهوای خاص خود، تجربه‌ای آرام، دنج و فراموش‌نشدنی از این خیابان تاریخی ارائه می‌دهد.

بازدید از خیابان آربات با تورهای روسیه طاهاگشت

خیابان آربات، با تاریخ غنی، حال‌وهوای هنری، و کافه‌ها و گالری‌های دیدنی‌اش، یکی از مقصدهایی است که نباید در سفر به مسکو از دست داد. چه به‌دنبال قدم‌زدن در کوچه‌پس‌کوچه‌های خاطره‌انگیز باشید، چه بخواهید در دل فرهنگ و هنر روسیه غوطه‌ور شوید، آربات همه را در خود جمع کرده است. اگر برنامه سفر به روسیه را در سر دارید، همین حالا برای رزرو تورهای روسیه طاهاگشت اقدام کنید و این خیابان بی‌نظیر را با راهنمایی حرفه‌ای و برنامه‌ای جامع تجربه کنید.