ایستگاه متروی مایاکوفسکایا یکی از درخشانترین نمونههای هنر و معماری در متروی مسکو است که در مرکز این شهر و در محدودهی خیابان تِورسکایا واقع شده است. این ایستگاه که در سال ۱۹۳۸ افتتاح شد، با طراحی آیندهنگرانهاش و تزئینات منحصربهفردش، نهتنها یک ایستگاه مترو، بلکه موزهای زنده از دوران استالینی به شمار میرود. نام این ایستگاه از شاعر مشهور فوتوریست، ولادیمیر مایاکوفسکی، گرفته شده و در طراحی آن، اشاراتی به شعر و نگاه پیشرو او دیده میشود. شهرت جهانی این ایستگاه بیش از هر چیز مدیون موزاییکهای سقفی باشکوه آن است که زندگی روزمره در اتحاد جماهیر شوروی را در قالب ۳۴ اثر هنری به تصویر میکشند. نتیجه آن، ایستگاهی است که گذشته تاریخی، زیبایی بصری و عملکرد مهندسی را در دل زمین گرد هم آورده و صرفا بازدید از آن ارزشش را دارد که بابت قیمت تور روسیه هزینه کنید. در این مطلب بیشتر با ایستگاه متروی مایاکوفسکایا آشنا میشوید.
ایستگاه مایاکوفسکایا در قلب مسکو و در تقاطع خیابان معروف «تْورسکایا» و «حلقه سادووایا» (Sadovoye Koltso) واقع شده و فقط حدود ۲.۳ کیلومتر از میدان سرخ و کرملین فاصله دارد. این ایستگاه در خط سبز متروی مسکو (خط دوم، زاموْسکْوُرِتْسْکایا) قرار دارد و بین ایستگاههای «بلاروسکایا» و «تورسکایا» واقع شده است.
مایاکوفسکایا دارای دو ورودی سطحی مجزاست. ورودی جنوبی در ساختمان سالن کنسرت چایکوفسکی واقع شده و دسترسی مستقیم به میدان پیروزی (Triumphalnaya Square) و خیابان تورسکایا دارد. ورودی شمالی نیز در محل تقاطع خیابان اول تورسکایا و کوچه اول تورسکایا قرار دارد، هرچند هنوز بهطور کامل ساخته نشده است و در آینده توسعه خواهد یافت. این ایستگاه یکی از جاذبههای اصلی گردشگری است که در تور روسیه عید از آن دیدن میکنید.
نگاهی به تاریخچه ایستگاه متروی مایاکوفسکایا کافی است تا متوجه شوید چرا باید در تورهای اروپا از این شاهکار هنری دیدن کنید. ایستگاه مایاکوفسکایا به عنوان بخشی از فاز دوم توسعه متروی مسکو در ۱۱ سپتامبر ۱۹۳۸ افتتاح شد. این ایستگاه، اولین نمونه از نوع خاصی از طراحی ایستگاههای عمیق با ستونهای دوطرفه بود که بعدها به یکی از استانداردهای طراحی مترو در جهان تبدیل شد. در طول جنگ جهانی دوم، این ایستگاه به عنوان پناهگاهی زیرزمینی استفاده میشد و حتی در سال ۱۹۴۱، استالین سخنرانی معروف خود را در سالن مرکزی این ایستگاه انجام داد. در نمایشگاه جهانی نیویورک در سال ۱۹۳۹، ماکت این ایستگاه در غرفه شوروی به نمایش گذاشته شد و طراح آن، الکسی دوشکین، موفق به دریافت جایزه بزرگ شد.
در حالی که ایستگاه مایاکوفسکایا بهعنوان پناهگاهی امن در روزهای بمباران شناخته میشود، اما کارکرد آن تنها به محافظت فیزیکی محدود نبود. این ایستگاه، در برههای از جنگ جهانی دوم، به صحنهای از جنگ رسانهای و روانی استالین تبدیل شد. در ۷ نوامبر ۱۹۴۱، رهبر شوروی در تالار مرکزی ایستگاه مایاکوفسکایا برای نخستینبار در دل بمبارانها ایستاد و مردم را به مقاومت و امید دعوت کرد. اما جالب است بدانیم که پشت این تصویر از رهبری مقتدر، واقعیتهای تلخ جنگ برای مدتها سانسور شده بود. بنا بر پژوهشهای تاریخی، تا اواخر دهه ۱۹۸۰، آمار واقعی درباره تلفات، میزان تجهیزات و شرایط جبههها منتشر نمیشد و اعداد ساختگی مطابق با روایت دلخواه حکومت ارائه میشدند. ایستگاه مایاکوفسکایا، بهاینترتیب، نه فقط یک ایستگاه مترو و یکی از جاهای دیدنی کشور روسیه، که نمادی از روایتسازی ایدئولوژیک حکومت شوروی در سختترین روزهای تاریخ معاصر روسیه به شمار میرود.
الکسی دوشکین، معمار برجسته شوروی، ایستگاه مایاکوفسکایا را با الهام از آیندهگرایی شوروی و اشعار مایاکوفسکی طراحی کرد. ستونهای باریک با روکش استیل ضد زنگ و سنگ رودونیت صورتی، دیوارهای مرمر سفید و خاکستری، و کفپوشهایی از سنگ مرمر صورتی و سفید، زیبایی کمنظیری به ایستگاه بخشیدهاند. یکی از عناصر خیرهکننده این ایستگاه، ۳۴ موزاییک سقفی اثر «الکساندر دینیهکا» با موضوع «۲۴ ساعت در آسمان شوروی» است که در طاقهای سقف جای گرفتهاند. هر طاق یک طاقچه نورپردازیشده دارد که با نورهای رشتهای جلوهای چشمنواز ایجاد میکند.
در سال ۲۰۰۵، خروجی جدیدی در بخش شمالی ایستگاه ساخته شد که ضمن ایجاد دسترسی راحتتر، امکان بازدید از موزاییک سیوپنجم را نیز فراهم کرد؛ موزاییکی که پیشتر در بخش خدماتی پنهان بود. همچنین مجسمه نیمتنه مایاکوفسکی به ورودی جدید منتقل شد و سقف همان بخش نیز با ترکیبی از موزاییکهای برگرفته از شعر «آسمان مسکو» تزئین شد. این ایستگاه نه فقط برای جابجایی مسافران، بلکه بهعنوان یک گالری هنری زیرزمینی شناخته میشود که نباید فرصت بازدید از آن را قبل از موعد بلیط مسکو تهران از دست بدهید.
در نزدیکی ایستگاه متروی مایاکوفسکایا مسکو، چندین مکان فرهنگی و هنری مهم قرار دارند که بازدید از آنها میتواند تجربه شما از این منطقه را کاملتر کند. سالن کنسرت چایکوفسکی، یکی از مشهورترین تالارهای موسیقی کلاسیک شهر، دقیقا در مجاورت این ایستگاه قرار گرفته است. همچنین تماشاخانههای معتبری همچون تئاتر آکادمیک طنز مسکو در میدان تریومفالنایا (پلاک ۲) و تئاتر موسُوِت در خیابان بولشایا سادووایا شماره ۱۶، میزبان نمایشهای متنوع و ارزشمند هستند.
اگر به موسیقی علاقهمند باشید، موزه مرکزی موسیقی روسیه در خیابان فادیِف، ساختمان شماره ۴، مجموعهای غنی از اسناد و آلات موسیقی تاریخی را در اختیار علاقهمندان قرار میدهد. برای اقامت نیز گزینههای متنوعی در اطراف ایستگاه وجود دارد؛ از جمله هتل پکن (Beijing Hotel) در خیابان بولشایا سادووایا شماره ۵ و هتل لوکس Marriott Grand در خیابان تورسکایا شماره ۲۶/۱ که هر دو به راحتی از ایستگاه مایاکوفسکایا قابل دسترسی هستند. از این لینک میتوانید قیمت هتل در مسکو را استعلام بگیرید.
بازدید از ایستگاه متروی مایاکوفسکایا نهتنها فرصتی است برای تجربه یکی از زیباترین ایستگاههای متروی جهان، بلکه سفری است به دل تاریخ، هنر و معماری دوران شوروی. اگر قصد سفر به مسکو را دارید، حتما این ایستگاه را در برنامه خود بگنجانید؛ چه برای تماشای موزاییکهای بینظیر آن، چه برای درک نقش حیاتیاش در تاریخ روسیه. برای شروع این تجربه منحصربهفرد، میتوانید همین حالا بلیت خود را برای پرواز تهران به مسکو رزرو کنید و قدم به دنیای زیرزمینی بینظیر پایتخت روسیه بگذارید.