در غرب مسکو، بر بلندای تپهای با نام تاریخی «پکلونايا گورا» (تپه تعظیم)، پارک پیروزی (Victory Park) بهعنوان یکی از مهمترین و نمادینترین فضاهای عمومی پایتخت روسیه قرار دارد. این مکان از دیرباز جایگاه تعظیم مسافران ورودی به مسکو از سمت غرب بوده، جایی که حتی ناپلئون نیز در انتظار تحویل کرملین از سوی روسها ایستاد؛ انتظاری که هرگز به ثمر نرسید. هرچند پارک به افتخار پیروزی شوروی در جنگ جهانی دوم بنا شده، اما تاسیس رسمی آن به سال ۱۹۹۵ بازمیگردد. امروزه پارک پیروزی یک یادمان تاریخی است و بهعنوان نقطه کانونی بزرگداشت روز پیروزی (۹ مه) شناخته میشود؛ جایی که نسلهای جدید با اهدای گل، از جانبازان و کهنهسربازان قدردانی میکنند و نماد احترام به حافظه مقاومت ملت روسیه در برابر تجاوز است. در این مقاله با پارک پیروزی مسکو آشنا میشوید.
پارک پیروزی در منطقه غربی شهر مسکو، در امتداد خیابان کوتوزوفسکی قرار دارد و در مجاورت تپه تاریخی پکلونايا گورا واقع شده است. این مکان، با وسعتی چشمگیر و چشماندازهای تاریخی، یکی از نقاط برجسته گردشگری و فرهنگی پایتخت به شمار میآید.
سادهترین راه برای رسیدن به پارک پیروزی، استفاده از متروی مسکو است. ایستگاه Park Pobedy در خط آبی مترو، مستقیما در مجاورت ورودی پارک قرار دارد و تنها با چند قدم پیادهروی میتوانید وارد محوطه شوید. این ایستگاه همچنین یکی از عمیقترین ایستگاههای متروی جهان محسوب میشود. اگر از مرکز شهر یا اطراف کرملین حرکت میکنید، خط مستقیم مترو، سریعترین و آسانترین مسیر خواهد بود.
برای برنامهریزی دقیقتر و دسترسی راحتتر به سایر جاذبههای اطراف، پیشنهاد میشود پیش از سفر، مسیرها و زمانبندیها را بررسی کرده و از قيمت تور روسيه مطلع شوید تا بازدید از این مکان را در برنامه سفر خود بگنجانید.
پارک پیروزی تنها یک فضای سبز نیست، بلکه مجموعه گستردهای از یادمانهای تاریخی، موزهها، نمادهای نظامی و فرهنگی است که روایتگر بخشی از مهمترین فصلهای تاریخ معاصر روسیه هستند. این پارک با طراحی خاص و جاذبههایی متنوع، تجربهای عمیق و متفاوت برای هر بازدیدکننده رقم میزند. اگر قصد بازدید از مکانهایی با بار تاریخی و فرهنگی را دارید، حتما این مجموعه را در فهرست خود قرار دهید؛ پارک پیروزی یکی از برجستهترین جاذبههای روسیه است که میتواند ساعتها شما را مجذوب خود کند.
در ورودی شرقی پارک پیروزی، بنایی تاریخی و نمادین قرار دارد: طاق پیروزی مسکو. این سازه بین سالهای ۱۸۲۹ تا ۱۸۳۴ توسط معمار معروف «اوسیپ بووه» طراحی شد تا یادبود پیروزی ارتش روسیه بر ناپلئون باشد. این طاق در ابتدا در میدان Tverskoy Zastava ساخته شد، اما در سال ۱۹۳۶ تخریب و سپس در دهه ۱۹۶۰ در مکان فعلی خود بازسازی شد.
طاق با مجسمههایی از جنگجویان و نمادهای شجاعت تزئین شده و مجسمه نایکی، الهه یونانی پیروزی، در بالای آن دیده میشود. این سازه نهتنها از نظر معماری قابل توجه است، بلکه نقش مهمی در هویت ملی روسیه دارد. اگر قصد سفر به مسکو را دارید، بازدید از این طاق یکی از توقفهای مهم در مسیر تور روسیه برای عید محسوب میشود که میتواند شروعی تاثیرگذار برای آشنایی با تاریخ معاصر کشور باشد.
در مرکز پارک پیروزی، یادمانی باشکوه با ارتفاع ۱۴۱.۸ متر قرار دارد که نماد روزهای جنگ بزرگ میهنی است؛ هر ۱۰ سانتیمتر آن، یک روز جنگ! بر قله این ابلیسک، مجسمه الهه نایکی، نماد پیروزی، ایستاده و در پایه آن، تندیس سنت جرج دیده میشود که در حال کشتن اژدهایی با نماد نازی است؛ تصویری نمادین از شکست فاشیسم.
در پشت این بنا، شعله ابدی روشن است و مسیر منتهی به آن با مجسمههایی از هنگهای مختلف ارتش شوروی تزئین شده. این بخش نهفقط یک سازه تاریخی، بلکه نقطهای تاثیرگذار در هویت ملی روسیه است. اگر از علاقهمندان به تاریخ و معماری حماسی هستید، بازدید از این بخش را در برنامه سفرتان بگنجانید. این جاذبه بهخوبی میتواند بخشی از یک تور اروپا متفاوت و الهامبخش باشد که روسیه را از زاویهای عمیقتر به شما نشان میدهد.
در پشت یادمان پیروزی، یکی از برجستهترین موزههای تاریخی روسیه قرار دارد: موزه مرکزی جنگ میهنی کبیر. این موزه نیمدایرهای عظیم، همزمان با افتتاح پارک در سال ۱۹۹۵ بازگشایی شد و روایت کاملی از مسیر جنگ جهانی دوم و پیروزی شوروی ارائه میدهد. در کنار اسناد، عکسها و فیلمهای تاریخی، شش دیورامای عظیم، نبردهایی چون مسکو، استالینگراد، لنینگراد، کورسک، عبور از دنیپر و فتح برلین را بازسازی میکنند.
بخشهای اختصاصی موزه هم ارزش دیدن دارند: «سالن فرماندهان» با تندیسهای برنزی قهرمانان، «سالن افتخار» با دیوارهایی مرمرین که نام هزاران قهرمان شوروی و روسیه را در دل خود دارد و «سالن یاد و اندوه» که نام ۲۶,۶۰۰ سرباز مفقود یا جانباخته جنگ را در کتابهایی ثبت کرده است. سقف این سالن با کریستالهایی آویزان تزئین شده که نماد اشک هستند و یادبودی عمیق برای نسلی از قهرمانان محسوب میشوند.
اگر به تاریخ علاقهمند هستید، بازدید از این موزه میتواند یکی از بخشهای برجسته سفرتان باشد. بنابراین ترجیحا به دنبال رزرو هتل مسکو نزدیک به جاذبههای فرهنگی باشید. این نقطه در نزدیکی مترو و سایر دیدنیهای مهم قرار دارد و برای علاقهمندان به تاریخ، تجربهای فراموشنشدنی خواهد بود.
در دل پارک پیروزی، کلیسای کوچکی به نام سنت جورج قرار دارد که اهمیت آن تنها در معماری سادهاش نیست، بلکه در نمادی است که از ایمان، صبر و پیروزی ملت روس به نمایش میگذارد. این کلیسا نخستین عبادتگاهی بود که در مجموعه پارک پیروزی ساخته شد. در سال ۱۹۹۳، پاتریارک آلکسی دوم نخستین سنگ آن را بنا نهاد و در سال ۱۹۹۵، همزمان با پنجاهمین سالگرد پایان جنگ جهانی دوم، ساخت آن به پایان رسید.
کلیسا بهصورت برجی ساده با یک گنبد ساخته شده و نمای آن در تضاد با عظمت سایر بناهای پارک، آرامش و روحانیتی خاص دارد. قرار گرفتن این عبادتگاه در پارکی که به یاد فداکاریهای جنگ ساخته شده، بر پیوند عمیق ایمان و ایستادگی در فرهنگ روسی تاکید دارد. اگر علاقهمند به بازدید از اماکن مذهبی در کنار بناهای تاریخی هستید، این کلیسا میتواند یکی از توقفهای خاص در مسیر شما باشد؛ بنابراین فرصت بازدید از آن را قبل از پرواز مسکو تهران از دست ندهید.
یکی از جذابترین بخشهای پارک پیروزی برای علاقهمندان به تاریخ و جنگ، نمایشگاه فضای باز تجهیزات نظامی است. در این فضای وسیع و روباز، بیش از ۳۰۰ نمونه از تجهیزات و ماشینآلات جنگی دوران جنگ جهانی دوم به نمایش گذاشته شدهاند. این مجموعه شامل تانکها، هواپیماها، توپخانهها و خودروهای زرهی است که هم متعلق به ارتش شوروی و متحدانش هستند و هم از نیروهای محور از جمله آلمان نازی.
در کنار ادوات نظامی، بخشهایی از زیرساختهای دفاعی مانند موانع ضدتانک، سنگرها و خاکریزها نیز بازسازی شدهاند تا تصویر دقیقتری از میدانهای نبرد آن دوران ارائه شود. بازدید از این نمایشگاه فرصتی منحصربهفرد برای مشاهده از نزدیک فناوری و طراحیهای نظامی جنگ جهانی دوم است. این تجربه میتواند برای خانوادهها، دانشآموزان و حتی گردشگران علاقهمند به عکاسی بسیار آموزنده باشد. اگر قصد تهیه بلیط هواپیما تهران مسکو و سفر به پایتخت روسیه را دارید، بازدید از این بخش از پارک پیروزی را در برنامه خود بگنجانید.
در بخش شرقی یادمان اصلی پیروزی، یکی از تلخترین و در عین حال تاثیرگذارترین نمادهای پارک پیروزی قرار دارد: یادبود سربازان مفقودالاثر بیمزار. این یادمان در سال ۱۹۹۵ ساخته شد تا یادآور آن دسته از سربازانی باشد که هرگز پیکرشان یافت نشد و هیچ سنگ قبری برایشان ساخته نشد.
مجسمه، سربازی زخمی را نشان میدهد که دیگر توان ایستادن یا ادامه دادن ندارد؛ تصویری خاموش اما کوبنده از رنج پنهان هزاران خانوادهای که تنها یک نام از عزیزشان به یادگار دارند. این نقطه، نه فقط برای ادای احترام، بلکه برای درنگ و تفکر درباره بهای واقعی جنگ ساخته شده است.
در بخش پشتی پارک پیروزی، یادمانی با پیامی جمعی و فراگیر قرار دارد: در مبارزه با فاشیسم، با هم بودیم. این اثر در سال ۲۰۱۰ رونمایی شد و به همه جمهوریهای شوروی سابق تقدیم شده که دوشادوش یکدیگر در جنگ جهانی دوم علیه فاشیسم جنگیدند.
ایده ساخت این یادمان، تا حدی پاسخی بود به تصمیم جنجالی رئیسجمهور وقت گرجستان، میخاییل ساکاشویلی، مبنی بر تخریب بنای یادبود جنگ در شهر کوتایسی. بخش اصلی این سازه، بازآفرینی صحنه مشهور برافراشته شدن پرچم اتحاد جماهیر شوروی بر فراز ساختمان رایشتاگ در برلین است؛ تصویری که بهنوعی نماد پایان جنگ و پیروزی بر نازیسم به شمار میرود.
در بخش پشتی موزه و در ادامه مسیر اصلی پارک، بنای کوچکی دیده میشود که کمتر گردشگری از وجودش خبر دارد: یادبود-کلیسای جنگ داخلی اسپانیا. این سازه جمعوجور در سال ۲۰۰۳ ساخته شد و به داوطلبان اسپانیایی تقدیم شده که در جریان جنگ جهانی دوم، در خاک روسیه جان خود را از دست دادند.
این کلیسا، با نمایی ساده و فضایی صمیمی، یادآور آن دسته از مبارزانی است که هزاران کیلومتر دورتر از میهنشان، در دفاع از آرمانهای مشترک جان باختند. حضوری بیادعا، اما تاثیرگذار در میان یادمانهای عظیمتر پارک، که معنای «همسرنوشتی فراملیتی» را بهخوبی تداعی میکند.
در چند قدمی کلیسای کوچک اسپانیایی، یادبودی قرار دارد که اتحاد جهانی علیه فاشیسم را به تصویر میکشد: یادبود کشورهای متحد در ائتلاف ضد هیتلر. این یادمان در سال ۲۰۰۵ رونمایی شد و ترکیبی است از یک ابلیسک مرکزی و تندیسهایی از سربازان، که هرکدام نماینده یکی از چهار کشور اصلی متحد هستند: فرانسه، اتحاد جماهیر شوروی، ایالات متحده آمریکا و بریتانیا. این نقطه از پارک، بیشتر از آنکه نمایش قدرت باشد، یادآوری همبستگی ملتها در برابر تاریکی تاریخ است.
در سکوت بخش پشتی موزه، مجسمهای قرار دارد که نگاه هر رهگذری را به خود جلب میکند: تندیس تراژدی ملتها. این اثر تاثیرگذار در سال ۱۹۹۶ رونمایی شد و همچون بسیاری دیگر از نمادهای پارک، از ساختههای زُراب تسرتلی است؛ هنرمندی که آثارش اغلب با مضامین انسانی و عاطفی گره خوردهاند.
این ترکیب حجمی، به قربانیان هولوکاست اختصاص دارد؛ چهرههایی خموده، اندامهایی رنجکشیده و فضایی که غم را بیکلام فریاد میزند. تندیس تراژدی ملتها نه فقط یادآور یک فاجعه تاریخی است، بلکه هشدار همیشگی است برای دور ماندن از تکرار فجایعی که بشر با دستان خودش آفریده است.
در گوشه جنوبغربی پارک پیروزی، در امتداد خیابان مینسکایا، مسجد یادبود قرار دارد؛ عبادتگاهی باشکوه که میان بناهای یادمانی پارک، با گنبد و منارههایش جلوهای خاص دارد. ساخت این مسجد بین سالهای ۱۹۹۵ تا ۱۹۹۷ انجام شد و بودجهاش از سوی جمهوریهای مسلماننشین فدراسیون روسیه و همچنین کشورهای مسلمان خارجی تامین گردید.
معماری مسجد، تلفیقی است از سبکهای اسلامی منطقهای؛ از نقوش تزئینی تاتارستان گرفته تا فرمهای معماری سنتی ازبکستان و قفقاز. این مکان نه تنها عبادتگاهیست برای مسلمانان، بلکه نمادیست از مشارکت اقوام مختلف روسیه در دوران جنگ و ادای احترام به سربازان مسلمان که دوشادوش دیگران در جبههها جنگیدند. مسجد یادبود، نمادی از وحدت در تنوع مذهبی و فرهنگی روسیه است.
در گوشه شمالغربی پارک پیروزی، سومین عبادتگاه پارک خودنمایی میکند: کنیسه یادبود که در سال ۱۹۹۸ افتتاح شد. پس از کلیسای ارتدکس و مسجد یادبود، این کنیسه سومین بنای مذهبی پارک است و ساخت آن با حمایت کنگره یهودیان روسیه انجام شد.
این مکان به یاد یهودیانی ساخته شده که در جریان هولوکاست جان خود را از دست دادند. فضای داخلی کنیسه آرام و درعینحال متاثرکننده است. در کنار محل عبادت، مرکزی پژوهشی و نمایشگاهی نیز قرار دارد که به تاریخ یهودیان در روسیه و وقایع مربوط به هولوکاست میپردازد.
از همان روزهای ابتدایی افتتاح پارک پیروزی، شایعات عجیبی بین مردم دهانبهدهان میچرخید. برخی میگفتند که هنگام قدمزدن در پارک، احساس خفگی یا تنگی نفس میکنند؛ بعضیها حتی از غش کردن حرف میزدند. کمکم حرف از «هالهای عجیب» یا نیرویی ناشناخته در فضای پارک شد تا جایی که مقامات تصمیم گرفتند موضوع را بررسی کنند.
نتیجه تحقیق، ترسناکتر از شایعات بود: مشخص شد زمین پارک پیشتر محل یک کارخانه آجرپزی بوده که در زمان محاصره لنینگراد، از کورههایش برای سوزاندن اجساد قربانیان جنگ و سربازان کشتهشده استفاده میشده است. اجساد بسیاری بدون هیچ نشانی، در اطراف کارخانه بهصورت دستهجمعی دفن شده بودند.
اما داستان به همینجا ختم نمیشود. میگویند از زمانی که صلیبی بر فراز یکی از گورهای دستهجمعی نصب شد، دیگر نشانی از آن علائم عجیب دیده نشده و «ارواح ناآرام» آرام گرفتهاند. این روایتها حالا بخشی از افسانههای شهری مسکو شدهاند؛ افسانههایی که میان خاطره و خرافه، جایگاهی خاص برای خود باز کردهاند.
پارک پیروزی مسکو فقط یک فضای سبز وسیع نیست، بلکه بخشی زنده از حافظه تاریخی روسیه است؛ مکانی که هر گوشهاش روایتی از رشادت، رنج، اتحاد و مقاومت را در خود جای داده است. از بناهای مذهبی گرفته تا موزههای نظامی و یادمانهای نمادین، این پارک مجموعهای کامل برای درک ابعاد انسانی و فرهنگی جنگ جهانی دوم است.
اگر قصد سفر به روسیه را دارید، بازدید از این پارک را در برنامه خود بگنجانید. طاهاگشت با ارائه بهترین خدمات گردشگری، مسیر آشنایی شما با تاریخ معاصر روسیه را هموار میکند. همین حالا با ما همراه شوید و تجربهای متفاوت و بهیادماندنی را در یکی از خاصترین مکانهای مسکو رقم بزنید.